Recenzja Sennheiser HD650

O stare dobre Sennheisery HD650 z przyjemnością zabiegałem mimo faktu, że słuchawki te miałem przyjemność odsłuchiwać już sporo czasu temu, jako rewizję najstarszą tego modelu. Sennheiser zmieniał bowiem detale konstrukcyjne z biegiem lat, zarówno tego, jak i niższego modelu. Miało to swoje przełożenie na brzmienie końcowe rzecz jasna, ale z zachowaniem ogólnych pryncypiów przypisanych tylko i wyłącznie temu konkretnemu modelowi. Wtedy nie udało mi się sprzętu zrecenzować i dopiero teraz taka okazja się nadarzyła, jak również do przeplecenia tekstu wnioskami i obserwacjami dotyczącymi tamtejszej rewizji. Przed Wami zatem obecne od wielu lat na rynku wyższych słuchawek dynamicznych klasy premium Senneheisery HD650, a które użyczył Audiofanatykowi do testów użytkownik Manuelvetro.

Dane techniczne

– przetworniki: dynamiczne, otwarte
– impedancja: 300 Ohm
– skuteczność: 103dB
– zniekształcenia THD: <0.05%
– pasmo przenoszenia: 10 Hz – 39,5 kHz
– długość przewodu: 3m
– waga bez kabla: 260g
– gwarancja: 2 lata

Jakość wykonania i konstrukcja

Słuchawki, zresztą jak to przystało na wyższe produkty Sennheisera, prezentują się całkiem okazale – przychodzą do nas w pofalowanym kartonie, mającym w sobie skrzynkę ze słuchawkami i okablowaniem. Co prawda wykonane są z plastiku, ale jest on dosyć wytrzymały, a także lekki, co przy ciągłym operowaniu na słuchawkach pokroju Audeze jest zawsze miłym akcentem.

Konstrukcyjnie jest to dokładnie ten sam szkielet, co HD600, a także rama z innych słuchawek: 580, 565, 545, 535 etc. Mamy zatem po staremu konstrukcję w pełni otwartą z przetwornikami dynamicznymi umieszczonymi w specjalnym plastikowym koszu, a ten – w stelażu wyprofilowanym na owal. Ze względu na fakt pełnej otwartości, słuchawki kompletnie nie izolują od otoczenia, a także wycieka z nich obficie dźwięk na zewnątrz. Od HD600 (również z pierwszych serii, bo takowe były przeze mnie testowane), ale też wcześniejszej swojej własnej rewizji, różnią się srebrnym filtrem na środku przetwornika. Starsze serie tego nie miały.

Kopuły to niestety bardzo podatne na uszkodzenia metalowe maskownice znane z wielu tanich urządzeń stojących audio, jak np. radiomagnetofony itd. Właśnie po tym elemencie można stwierdzić najłatwiej, czy dany egzemplarz tych słuchawek był przez poprzedniego właściciela szanowany, czy też nie. Regulacja odbywa się na identycznej zasadzie, co w HD600 – wysuwane stalowe ramiona z możliwością regulacji zarówno kąta nachylenia, jak i obrotu względem naszej głowy. Coś, czego Audio-Technica jakoś niespecjalnie jest się w stanie nauczyć.

W zasadzie jedyne uwagi jakie można mieć na polu konstrukcyjnym, czy też w ogóle ergonomicznym, to bardzo utrudniona orientacja w zakresie pinów okablowania, wyczuwalny clamping (docisk do głowy), przez co zawsze czuć, że się je na niej ma, a także znane już od lat zjawisko „znikających gąbek”, czyli prasowania się materiału wypełniającego w nausznicach i pałąku, przez co zmniejsza się ich pojemność i ostatecznie wygoda. Prawdopodobnie jest to celowy zabieg producenta, aby nakręcać sprzedaż wcale nie tanich nausznic zapasowych, zresztą i tak jest to materiał eksploatacyjny, więc producenci zawsze mogą powołać się na ten fakt i automatycznie uciąć wszelkie dywagacje.

Na koniec pozostaje mi już tylko wspomnieć, że na brzmienie HD650 niekoniecznie musimy się godzić w formie takiej, w jakiej jest ono nam wprost z pudełka serwowane. Pomaga w tym fakt wymienności okablowania, które ma na nie taki sam wpływ, jak w przypadku HD600.

Brzmienie

Choć brzmienie HD650 było mi dobrze znane z pierwszej rewizji tego modelu, której odsłuchy odbyły się niestety poza łamami Audiofanatyka, naprawdę miło było móc usiąść ponownie do brzmienia Sennheiserowej szkoły. Tym razem również na lepszym sprzęcie i w lepszym towarzystwie, a zatem pytanie co się zmieniło, jak się zmieniło.

Bas
Serwowany przez HD650 jest o dziwo twardszy, niż ma to miejsce w HD600 czy też pierwszej rewizji. Słuchawki ukazują go w pełni, próbując odcisnąć na słuchaczu zarówno odpowiednią rytmikę, dźwięczność, jak i fakturę, całościowo formując z tego zakresu muzykalną, ale z wierzchu utwardzoną stopę. Solidność linii basowej nadrabia tu jej pewną ospałość i ociężałość, a którą nawet na lepszych układach źródłowych trudno jest zmusić do wyraźnie większej szybkości i precyzji rodem z najlepszych słuchawek studyjnych lub konstrukcji wykonanych w innych technologiach. Przestaje to jednak dziwić, gdy spojrzy się na „staż” tych słuchawek, zresztą sprawa ma się bardzo podobnie także i w innych aspektach u konkurencji pod postacią Beyerdynamic’ów DT880 czy AKG K701.

Swój urok ma to w tym, że bas najczęściej jest dźwięczny i pulchny, tłustawy, ale z dobrego sprzętu nie przetłuszczony i wyraźnie elastyczny. To wydanie takiego rodzaju basu, który czasami nie powala od pierwszych chwil, ale też nie zawodzi w dłuższych odsłuchach i ostatecznie potrafi po zmianie materiału jednak rzucić na kolana. Zwłaszcza, gdy zapoda się im trochę większą niż zazwyczaj głośność. Jest twardy wtedy kiedy trzeba, rytmiczny na ogół w dostatecznej ilości, muzykalny, gdy utwór tego wymaga. Choć grający dosyć typowo jak na słuchawki dynamiczne, stara się jak może dotrzymać klasowego kroku i definitywnie należy ten aspekt HD650 pochwalić.

Największe wrażenie HD650 wywarły na mnie linią basową w muzyce filmowej, gdzie całościowo sprawiały wrażenie naprawdę dobre. Bas równoważył się tam w dokładnie taki sam sposób, jak opisałem wyżej i absolutnie pod żadnym względem nie mogłem na jego ilość narzekać. Było go dokładnie tyle, ile bym oczekiwał, o kapkę więcej niż na HD600. A gdy w eterze pojawił się Hans Zimmer, od razu na twarzy zagościł mi uśmiech dokładnie taki sam, jaki towarzyszył mi przy ATH-W1000X.

Średnica
Strojona jest na dosyć bezpośrednią i na wzór Audeze – kameralną, ocieploną. Nie jest to jednak stwierdzenie prawdziwe w takiej formie, w jakiej je wyraziłem, bo wynika z tego rzekome wzorowanie się przez Sennheisera na produktach planarnych tego amerykańskiego producenta. W rzeczywistości jest zupełnie na odwrót i to właśnie HD650 są słuchawkami konstrukcyjnie starszymi. Także to bardziej Audeze prędzej wzorowało się na Sennheiserze, a nie na odwrót.

Pomijając już kto i kiedy był pierwszy, drugi czy piętnasty, ze względu na słodkość i kleistość średnicy można faktycznie próbować doszukiwać się między jednym a drugim producentem analogii. Audeze mają jednak coś, czego w HD650 niestety trochę zbyt trudno się doszukać – klarowności przekazu z zachowaniem kolorytu. W średnicy czułem się bardziej przestronnie na teoretycznie gorszym – a w rzeczywistości po prostu innym – modelu, jakim były HD600. Również i HD650 z pierwszej edycji grały o kapkę „luźniej” w średnicy.

Można zatem powiedzieć, że średnie tony w tych słuchawkach podano smacznie i soczyście, z należytą masą i barwą, ale też przydymieniem, które odbiera im trochę bezpośredniego charakteru, a także kleistością, która choć pozytywnie wpływa na integralność tego zakresu, to jednak narzuca swoją wolę wszelakiej klarowności dźwięków znajdujących się w średnicy.

Góra
Bardzo ciekawie skonstruowana, bowiem mimo swojej względnie dobrej równości może być zaliczana do co bardziej skrytych. Detalicznych, owszem, ale wciąż skrytych, przykrytych swego rodzaju kocem i potęgując te wrażenie. „Potęgując”, a nie „stwarzając”, zostało przeze mnie użyte celowo, ponieważ swój zalążek ma już we wcześniej opisanej średnicy. Im dalej w las z wykresem częstotliwości, tym bardziej jest to zjawisko słyszalne, powodując efekt przygaszenia partii wyższych, ale jednocześnie niekrępowania tych niższych, niczym nie do końca postawiona na czymś kopuła.

Mimo sprawiania więc wrażenia faktycznie detalicznego zakresu, nie można powiedzieć o niej, że jest jasna, przejaskrawiona, sybilująca, albo też sypiąca od serca iskrami i świecidełkami, jak np. w A2000X, ale też produktach chociażby AKG, którego do tej pory uważam za największego konkurenta niemieckiej firmy. Nie jest też ultra-ciemna, odcięta na sztywno, mająca znaczące spadki i dołki. To najzwyczajniej w świecie ładna i wygładzona partia sopranowa o ciemniejszej karnacji i kleistości, które przeciążają ją na wadze neutralności w dół, na oko już od 5 kHz z liniowym przebiegiem.

Scena
Moim skromnym zdaniem jest najciekawszym elementem HD650 i to nie dlatego, że bije rekordy szerokości, głębokości i definicji, ale zachowania mimo tego, że jest trochę „zgnuśniała”. Mimo bowiem pewnego zaduchu, wspomnianego efektu kocowatości, jest zadziwiająco ładnie zdefiniowana, optymalnie można byłoby rzec.

Rzeczy dzieją się dookoła nas bliżej, aniżeli chociażby w Q701, z dobrze zdefiniowaną głębią i pozycjonowaniem. Rekordowa nie jest i zarówno na szerokość, jak i głębokość słuchawki mogłyby zagrać trochę dalej, ale nawet mimo swojej ciemności nie odbywa się to kosztem sceny. Wspominam o tym dlatego, że zadziwiająco podobnie scena brzmiała również w HD600, choć tam oczywiście należałoby dodać większe napowietrzenie, słowem – większą referencyjność. O ile słowo to jest bardzo często i w sposób wręcz bezczelny nadużywane, to jednak właśnie HD600 uważam do tej pory za jedne z najlepiej całościowo wyważonych słuchawek dynamicznych.

HD650 zaoferują tym samym scenę na tyle dużą, aby nie było w nich klaustrofobii, ale też nie na tyle daleko zdefiniowaną, żeby nie było lepiej. Słychać wyraźnie, że HD650 grają na tym samym scenicznym fundamencie, że to jedna linia wraz z pozostałymi modelami, takimi jak wspominane wielokrotnie 600-tki, ale też i 580-tki, a nie kolejna próba dzielenia włosa na czworo. Słuchawki te kupuje się świadomie, jakoby na starcie już wiedząc, że z dynamicznymi „scenicznymi potworkami” typu właśnie Q701 (i spółka) nie ma co się spierać i bawić w zbyteczne pościgi. Sennheiser nie tak widział granie tego modelu, swój język ma i gęsią nie jest, zresztą jako twórca topowych dynamicznych HD800 i „najwyższych z najwyższych” elektrostatycznych HE90 nawet by mu taka rola nie wypadała.

Całościowo
Generalnie słuchawki te są bardzo łatwe do zrozumienia. Grają po prostu solidnie i bardzo poprawnie, ciepło i kameralnie, z dobrą jakością oraz parametrami wszystkich prezentowanych przez siebie aspektów brzmieniowych. To model ogólnie dobry i przemyślany pod wieloma względami, dlatego nie dziwi ciągła ich produkcja i zupełny brak interpretacji jako modelu zastępowanego przez HD700 i HD800. Obie pary to już zupełnie inna tonalność i odejście od muzykalnego, słodkiego charakteru.

HD650 są dla mnie jednak kwintesencją Sennheiserowej szkoły grania opartej o relaks i muzykalność za wszelką cenę. I choć od lat preferowałem „tą drugą stronę”, z wiekiem zacząłem doceniać kontrasty i zamiast analizy, studyjności, perfekcji, zacząłem odchodzić od rzekomej prawdy dźwiękowej rzekomo mi ukazywanej przez zdawałoby się sprzęt referencyjny. To wszystko może na pewnym etapie okazać się bowiem pojęciem względnym. HD650 sprzętem referencyjnym nie są i nie będą (zbytni koloryt), myślę że nie tylko u mnie, ale nie przekreśla to ich w żadnym względzie, a nawet przeciwnie – uwiarygadnia je i umacnia na pozycji modelu do bólu wręcz muzykalnego. Nie każdy bowiem potrzebuje sprzętu testowego, studyjnego czy neutralnego, który często gra dla takich osób sucho i jałowo. U Sennheisera ma być sok, mięsko oraz przyjemność i każdy, kto szuka takich cech, powinien być z tymi słuchawkami zadowolony. Zwłaszcza po sparowaniu z jasnymi i przestrzennymi układami.

Konfrontacje

Akapit ten umieściłem w zasadzie głównie po to, aby móc w krótki i uporządkowany sposób podzielić się wrażeniami z wcześniejszych odsłuchów, które przeprowadziłem „bezrecenzyjnie”, a więc HD650 pierwszej, najstarszej generacji. Cóż, czasami po prostu nie ma ku temu możliwości z różnych powodów.

Otóż gdybym miał wybierać między trzema parami: HD600, HD650 I generacji i obecnie produkowanych HD650 (testowany model pochodzi z kwietnia 2014 roku), to na pierwszym miejscu definitywnie ustawiłbym 600-tki. Zresztą pisałem o tym mniej lub bardziej bezpośrednio w zasadzie w całym niniejszym tekście. Na drugim miejscu z kolei postawiłbym… HD650 I generacji, a dopiero na ostatniej pozycji znalazłby się recenzowany tu egzemplarz. Z kilku powodów i nie będących dla HD650 przywarą, a jedynie subiektywnym moim wyborem.

Przede wszystkim gdy pierwszy raz się z nimi zetknąłem, grały niesamowicie podobnie do HD600 i od razu zdobyły moją nieskrywaną sympatię. I choć wciąż bardzo subiektywnie w pojedynkach na materiał syntetyczny preferowałem Q701, to właśnie HD650 w pozostałych przypadkach potrafiły wysunąć się na niestandardowym okablowaniu na lekkie prowadzenie. Ogólnie między tymi dwiema parami klasowo można byłoby postawić znak równości.

W przypadku zestawienia ze sobą najstarszej i najnowszej generacji HD650, te pierwsze będą w połowie drogi do HD600 względem tej drugiej. Będzie lżej, mniej ciepławo, mniej kameralnie, ale równiej i z dodatkowym oddechem. Taki złoty można powiedzieć środek między być może zbyt neutralnymi HD600 i zbyt przykrytych kocykiem HD650. Jedyny problem to dostanie sensownej sztuki w sensownym stanie i sensownej cenie, dlatego do gry wchodzą moim zdaniem właśnie rzeczone 600-tki. A jeśli ktoś jest naprawdę uparty na brzmienie w takim jak 650 wydaniu, zawsze może zastanowić się nad podobnego sortu HiFiMANami HE-300, choć te również potrafią mieć tak po prawdzie swoje bolączki, najczęściej jakościowe.

Podsumowanie

Zalety:
+ w miarę wygodne i dobrze skonstruowane, z użyciem dobrej jakości materiałów
+ relaksacyjne i bardzo muzykalne brzmienie
+ odpinane kable w balansie, którymi można podnieść jakość dźwięku
+ szanują nagrania kosztem mniejszej detaliczności i kolorytu

Wady:
– „znikające” gąbki
– maskownice podatne na uszkodzenia
– wyczuwalny kocyk wokół brzmienia
– miejscami zbyt duszne, wolne i nadmiernie kameralne
– starsze wersje jednak grały moim zdaniem lepiej

Subiektywnym zdaniem
Słuchawki zaprezentowały się nieco gorzej, niż najstarsza wersja HD650 z którą miałem styczność, ale w żadnym wypadku nie jest to różnica wielka, a jedynie subiektywna decyzja płynąca z mojego gustu i sympatii, jaką darzę niższy model, tj. HD600. Definitywnie nie można im odmówić kameralnego charakteru i wysokiej poprawności brzmieniowej. Największym problemem jak dla mnie jest (poza istnieniem HD600 w niższej cenie) trochę aż nazbyt kameralnie kreowane brzmienie, które zaczyna na swój sposób zaduszać i zadymiać nam dźwięk (w tym też robić popularny „koc”), ale z drugiej strony gdybym miał wskazać lepsze słuchawki w tym, co robią HD650, miałbym naprawdę dużą zagwozdkę i prócz rzeczonych wyżej HiFiMANów HE-300 jakoś niespecjalnie przychodzą mi do głowy sensowne alternatywy.

Na tym chyba też polega cała magia tego modelu – że mimo upływu lat i pewnych być może dla słuchacza mankamentów, wcale nie muszą one się okazywać mankamentami, a słuchawki najpierw nie robiąc na słuchaczu większego wrażenia, zostawiają go z nimi na głowie przez długie godziny w fotelu. Tak też było w moim przypadku, gdzie HD650 zostały i wtopiły się tak mocno, że w ogóle zapomniałem o ich istnieniu. Może to przez zmęczenie, może roztargnienie, ale płynąca z nich muzyka nie zwracała mojej uwagi w sensie czy to zaskoczenia różnymi jej partiami, ale też czymkolwiek negatywnie burzącym ład i skład utworu. Na tym polega magia HD650, ale żeby doszukać się jej śladów, trzeba się ze słuchawkami, może trochę na siłę, „przegadać” i dysponować trochę lepszym jednak sprzętem.