Recenzja Superlux HMD660

W dzisiejszych czasach człowiek więcej czasu potrafi spędzić przed komputerem niż gdziekolwiek indziej. Czasami wynika to z charakteru jego pracy, czasami wolnej woli i preferencji. Są takie chwile, że nawet i fan dobrego brzmienia ma ochotę nie odrywając się od swoich ulubionych – choć budżetowych – słuchawek pogaworzyć ze znajomymi lub zagrać sobie w coś również z zamiarem utrzymywania kontaktu werbalnego. A że rozgrywka będzie zapewne długa, to i po bitwie dobrze jest zarzucić sobie swój ulubiony album przed snem i najlepiej z błogiego lenistwa nie zmieniać tego, co ma się na głowie tylko w tym jednym celu. Co by zatem było, gdyby do naszych budżetowych i muzykalnych słuchawek producent przyspawał mikrofon i za nieco większą cenę oferował nam wszystko to w ramach jednego pakietu? Superlux tak uczynił, tworząc model HMD660.

Dane techniczne

– przetwornik: dynamiczny 40 mm, zamknięty
– mikrofon: teleskopowy, dynamiczny
– wygłuszenie wewnętrzne: brak
– czułość: 96 dB SPL (1 mW)
– czułość maksymalna: 136 dB SPL
– pasmo przenoszenia słuchawek: 10-30,000 Hz
– pasmo przenoszenia mikrofonu: 150-10,000 Hz
– maksymalna moc wejściowa: 300 mW
– impedancja: 150 ohmów
– waga bez kabla: 220 g
– kabel: 3 m, skręcany, jednostronny
– wtyk: pozłacana wtyczka z nakręcaną przejściówką na 6,3 mm + wtyk jack 3,5 mm mikrofonowy
– gwarancja: 2 lata

Jakość wykonania i konstrukcja

Słuchawki przychodzą do nas dokładnie w takim samym opakowaniu, jak modele HD z tej serii – a więc w plastikowym pudełeczku z niesamowitą trudnością otwarcia. Na wyposażeniu nie znajdziemy nic poza nakręconą już przelotką na duży jack 6,3 mm. Sugeruje to automatycznie konieczność posiadania poważniejszego sprzętu i owszem byłoby miło – słuchawki mają bowiem opór na poziomie 150 Ohm.

Przetworniki są mocnym klonem konstrukcyjnym tego, co serwuje nam Beyerdynamic, ale poza wizualnym podobieństwem oraz montażem (tak samo są montowane w kopule – za pomocą plastikowych obręczy) kompletnie nie jest to ta klasa brzmienia. Również posiadają gąbkę pełniącą rolę filtra akustycznego od strony ucha, aczkolwiek jest ona rzadsza od oryginałów Beyera i przepuszcza tym samym więcej dźwięku. Kosz przetwornika to generalnie kapsuła z tylko jednym otworem bass reflexu z przyczepionym do niego kawałkiem przezroczystej termokurczki pełniącej rolę tunelu. Powstały w taki sposób kanał BR wyprowadzony jest do środka kopuły pozbawionej jakiegokolwiek tłumienia akustycznego (jest w środku pusta – sam plastik). Daje to pewne możliwości modyfikacji brzmienia tych słuchawek wedle własnego uznania.

Obicie pałąka i nausznice wykonano z tandetnego materiału znanego z wielu słuchawek budżetowych – zwykła ceratka, która po czasie zacznie pękać, pruć i odpadać, zostawiając na wierzchu sam materiał, na który była naniesiona. Dlatego radzę Państwu od samego początku myśleć o ewentualnych zamiennikach, takich jak np. nausznice Beyerdynamica od Custom One PRO. Nie tylko wytrzymają dłużej, ale też są większe, wygodniejsze i wyposażone w perforację ułatwiającą wytłumienie części niskich tonów oraz podniesienie obecności góry. Od razu przestrzegam przed montażem na nich jakichkolwiek nausznic welurowych. Testy z modelem EDT990 V wykazały kompletne przesunięcie się tonalności w przeciwną stronę: mało basu, sklejona średnica, wrzeszcząca góra z pogłosem, brak sceny. Wniosek więc jest taki, że do tego modelu tylko i wyłącznie skórki będą odpowiednim wyborem i jest to również obserwacja identyczna, jak w przypadku zamkniętych modeli Beyerdynamica.

Do samego pałąka i widełek kopuł na całe szczęście nie można się przyczepić w kwestiach wytrzymałościowych – są wykonane z odpowiednio podwójnej taśmy stalowej oraz malowanego aluminium. Taśmy generują całkiem duży nacisk muszli na głowę, ale zwykłe odginanie jest w stanie temu zaradzić. System regulacji, choć skopiowany po raz kolejny od Beyerdynamica, jest wykonany trochę gorzej jakościowo i z tego względu regulacja odbywa się bardziej na słowo honoru w zakresie swojej precyzyjności. Na widełkach widać wyraźnie, jak bardzo Superlux oszczędza na pakowaniu i materiałach, bowiem słuchawki przychodzą często trochę zakurzone oraz z widocznymi uszkodzeniami na powierzchni tychże elementów – mowa o zadrapaniach farby i wyszczerbieniach. Część osób będzie zatem mogła sobie pomyśleć, że dostała sprzęt używany. Nie, dostała po prostu Superluxy.

Wygodę w moim przypadku prócz nacisku definiowały przede wszystkim nausznice, których otwory na moje ucho były za małe. Całościowo generowało to jednak trzeba przyznać dobrą izolację od otoczenia. O ile dobrym rozwiązaniem są osobne wtyki i brak pilota, który po prostu może się w pewnym momencie rozsypać, tak muszę jego nieobecność wpisać jako wadę z perspektywy innych użytkowników, którym może to trochę doskwierać. Spiralności jednak już definitywnie nie zaakceptuję, gdyż w rzeczywistości jest to rozwiązanie skrajnie niepraktyczne. Zwłaszcza, że jakikolwiek naciąg kabla powoduje różnicowanie nacisku samych słuchawek i tym samym dysproporcje w natężeniu dźwięku między kanałami. Ze względu na obecność mikrofonu można zastanowić się nad jego prostowaniem domowymi sposobami zamiast od razu rzucać na recabling.

Sam mikrofon trzeba przyznać jest dobrej jakości. To dynamiczna jednostka na elastycznym teleskopie długości 129 mm i w gąbkowym ochraniaczu, który możemy sobie zawsze ściągnąć w razie potrzeby. O ile nie jest wbrew temu, co widać na zdjęciach, obracający się przy samej kopule słuchawek, tak jego elastyczność jest na tyle wysoka, że nie robi to żadnej różnicy. Moim zdaniem jest znacznie lepszy od tego montowanego na HMC681 EVO, ale o tym zapewne napiszę parę dodatkowych słów przy okazji następnej recenzji.

Na koniec warto wspomnieć też o bracie bliźniaku opisywanej pary słuchawek – HMC660. Różnica między jedną a drugą sprowadza się w zasadzie do typu użytego mikrofonu: HMD mają mikrofon dynamiczny, zaś HMC – pojemnościowy. O ile w HMD zastosowano wtyk jack dla mikrofonu, tak w HMC jest on już w standardzie XLR, a więc jego użycie będzie wymagało odpowiedniego adaptera. Na tym jednak kończą się różnice. Niestety nie umiem odpowiedzieć na pytanie który z nich będzie sprawował się lepiej, ponieważ w trakcie trwania procesu testowego nie posiadałem modelu HMC do porównania A-B.

Brzmienie

Przed odsłuchami spodziewałem się, że będzie to brzmienie mocno nawiązujące do HD330, ale przede wszystkim oscylujące stricte wokół modelu HD660. W końcu sugerowałaby to chociażby budowa słuchawek. W praktyce okazało się, że faktycznie można byłoby nazwać HMD660 zwykłymi HD660 z mikrofonem. Absolutnie jednak nie jest to dla nich ujma, ale wręcz zaleta, ponieważ 660-tki zdążyły do tej pory zdobyć pewne uznanie pośród mniej zamożnych użytkowników i HMD nie będą próbowały tej relacji redefiniować.

Bas
Realizowany jest w bardziej opanowany sposób, niż w HD330. Nadal jest obszerny i obecny, emanujący dużą dozą emocji, ale czyni to w mniej rozlanym i nieco bardziej precyzyjnym wymiarze. Niskie tony doskonale wpisują się w definicję słowa „muzykalność”, ale nie jest to zamiennik zagęszczenia i zmulenia. Słuchawki co prawda do specjalnie szybkich nie należą, ale bardzo szybko znajdziemy budżetowe źródło zdolne do „rozbujania” linii basowej pod kątem prędkości. Całkiem nieźle radzi sobie pod względem rozciągnięcia, zejścia i ogólnego wyważenia, choć tym razem nacisk kładzie się mocniej na średni bas.

Słuchawki grają muszę przyznać przyjemniej i kompetentniej od HD330, głównie dlatego, że właśnie linia basowa najbardziej czerpała w tańszym i pozbawionym mikrofonu modelu z faktu jego półotwartości. W HMD660 nie ma już takiego nadęcia, nabuzowania i objętości „pod korek”, dzięki czemu obniżył się również idący za tym wyższy bas.

Średnica
Pozostała taką, jaką była do tej pory w poprzednich modelach z tej serii. Również bardzo muzykalna i pogrubiająca wokale, nadaje im puszystości, bliskości i przyjemnego nasycenia. Świetnie spisuje się dzięki temu na sprzęcie mającym albo z tym elementem problemy, albo po prostu typowo neutralnym, jak ma to w zwyczaju tańszy komputerowy sprzęt audio. Nieco poprawił się też wcześniej przeze mnie naznaczany punkt styku średnicy z górą.

To, co bardzo mi się podoba w tych słuchawkach na tym konkretnym etapie, to naturalność przekazu i barwa dźwięku. Założenie zaraz po nich na głowę HMC681 EVO wykazywało niemal z miejsca nosowość i wręcz słabość tych drugich. HMD660 grały po prostu realniej i wierniej, przez co rozumieć należy postrzeganie obu par przez pryzmat wielu innych przeze mnie odsłuchiwanych, nie tylko tych wymienionych w recenzji.

Góra
Prezentuje się całkiem okazale mimo pewnego przyciemnienia całościowego. Nadal obecne jest przygaszenie w rejonie 5-7 kHz, ale ze względu na fakt zamknięcia słuchawek i zmiany charakteru akustycznego (oraz dampingu) przetwornika od strony kopuły – ubytek jest ostatecznie mniejszy niż w HD330. Poczytuję to tym samym za namacalny plus, jako że słuchawki dążą wtedy automatycznie do samowyrównania. Tak samo, jak w modelu 330, także i tu odczuć można tendencję spadkową górnych zakresów ponad progiem 10 kHz, dlatego tak bardzo lubią się ze sprzętem, który w innych warunkach słuchawki czyniłby już nieco jazgotliwymi.

Ze względu na wspomniane przyciemnienie, a w zasadzie bardziej ich ogólne ocieplenie, słuchawki w żaden sposób nie męczą. Ani nie sypią sybilantami, ani też nie łoją po głowie basem bez opamiętania. Na całe szczęście nie czynią też tego kosztem nasycenia, detali i iskrzenia – na odpowiednim sprzęcie potrafią też zaoferować dostateczną ilość blasku w partiach sopranowych, aby odciągnąć słuchacza od pomysłu nazwania ich jednoznacznie ciemnymi. I co najlepsze nie musi to być w ogóle sprzęt drogi. Ponieważ w rzeczywistości są tylko lekko przyciemnione, daje im to sporo sopranowego naturalizmu i czyni słuchawkami bardzo uniwersalnymi podle różnych urządzeń źródłowych.

Scena
Ta niestety do największych, a także najbardziej holograficznych, nie należy. Wpływ miało na to niewątpliwie zamknięcie konstrukcji tych słuchawek. Najważniejsze jest jednak, że scena nie ma w sobie krytycznych ubytków konstrukcyjnych w zakresie spójności. Kształtem jest elipsą, która mocniej zaznacza dźwięki znajdujące się po bokach niż przed/za nami. W efekcie, choć z percepcją na osi lewo-prawo nie ma problemu, tak już w kierunku przód-tył pojawiać się może pewna konsternacja związana z prawidłową oceną odległości. Słuchawki pokazują dźwięk w formie dzięki temu bliskiej i namacalnej, nadrabiając braki w zaznaczaniu dystansu klarownością i dosadnością przekazu.

O ile taki stan rzeczy w muzyce jest pomijalny na rzecz ogólnej tonalności i przyjemności korzystania z tych słuchawek, tak w grach jednak mimo wszystko wygodniej prowadzi się moim zdaniem rozgrywkę w HMC631. Tam scena, choć również nie była liczona w kilometrach, miała większą percepcyjność jak na moje uszy. HMC681 EVO również notują nieznacznie lepiej konstruowaną odległość od 660 (mimo ponownego przegrywania na tym polu z 631), dlatego też ostatecznie HMD660 widzę jako słuchawki do muzyki i dla graczy, dokładnie w takiej kolejności.

Całościowo
Zdawałoby się więc, że z tej strony HMD660 notują minus, ale ma on również i swoje dobre oblicze. Ponieważ są to słuchawki zamknięte i do tego notujące większą izolację od otoczenia od wspomnianego bratniego modelu HMC681 EVO, paradoksalnie jesteśmy w stanie wychwycić więcej detali i szybciej zareagować na wydarzenia dźwiękowe. Dlatego też ogromnie profitowe jest łączenie HMD z czymkolwiek, co jest w stanie zagrać bardzo dużą sceną. HMD odpłacają się wtedy sporymi w tym względzie kompetencjami, choć nadal o kilometrowej scenie mówić nie można. Dopiero ingerencja w słuchawki i zastosowanie rekablingu mogą sprawy te popchnąć znacznie do przodu. Do muzyki nadają się pierwszorzędnie i powinny być na pierwszych miejscach list zakupowych u tych z Państwa, którzy chcą wydać jak najmniej i nabyć sprzęt bardzo mocno zorientowany na uniwersalne, muzykalne strojenie pod wszelkiego rodzaju gatunki muzyczne, a także gry komputerowe, w których mimo wszystko słuchawki sprawdzają się moim zdaniem dobrze i dają bardzo realistyczny obraz brzmieniowy oraz względnie poprawne pozycjonowanie.

Dobór źródła

Przede wszystkim sugerowałbym szukać źródeł jaśniejszych oraz przestrzennych. Najbardziej rozsądnym tego typu byłby moim recenzowany już wcześniej przeze mnie AIM SC808 z potrójnym OPAMPem z serii LME49720, ale jeśli budżet nie pozwala na taki wydatek, jak również posiadamy wolny slot PCI w komputerze, można rozważyć bardzo opłacalny model SC8000. Również i tak karta była ostatnio przeze mnie recenzowana, a ze słuchawkami takimi jak HD330/600 oraz naturalnie testowane tu HMD660, odnotować można bardzo dobrą synergię.

Do grona urządzeń z szansą na dobrą synergię zaliczyć mogę z własnego doświadczenia też FiiO E09K, NuForce Icon DAC i UDH-100 oraz kartę Xonar Essence STX, jak również od biedy poczciwego NuForce uDAC-2, choć tam niestety trzeba będzie kręcić potencjometrem dosyć daleko, aby osiągnąć z tymi 150-ohmowymi słuchawkami należytą głośność. Ogólnie przestrzegałbym też przed odmętami szaleństwa z podpinaniem ich pod bardzo drogie układy (vide wspomniany wyżej UDH), nawet po zastosowaniu kompletu modyfikacji i rekablingu. Superlux bowiem mimo wszystko nadal będzie Superluxem i z pustego i Salomon przecież nie naleje.

Konfrontacje

vs Superlux HMC631
HMC są od 660-tek bardziej wyważone i opanowane brzmieniowo, ale przede wszystkim z większą przestrzenią i holografią. Nie są tak muzykalne i ciepłe, dlatego bardziej tym samym uniwersalne. Ostatecznie to jednak z HMD660 możemy zrobić więcej: wygiąć pałąk w razie zbyt dużego docisku, dopasować mikrofon do poziomu ust, wymienić nausznice i obicie pałąka, wytłumić muszle od środka. Wygoda tym samym o ile potrafi być między tymi słuchawkami porównywalna, a nawet skłaniać się ku HMC631, tak ostatecznie to 660-tki mogą w dłuższej perspektywie pokazać się z praktyczniejszej strony. Brzmieniowo mimo wszystko oddałbym rację HMC631, stricte subiektywnie.

vs Superlux HMC681 EVO
EVO na ich tle mają tak jak oryginał mocno przesadzony bas, wycofaną i wręcz nieobecną średnicę, a także wyraźnie gorszej jakości i barwy górę. Scenicznie teoretycznie grają na większym planie, ale z wyłączoną holografią. Jeśli doliczymy do tego wyższą cenę oraz zamocowany na słowo honoru mikrofon, to moim zdaniem dyskwalifikuje je to z roli sensownej opcji dla graczy. Co ciekawe, nie pamiętam, aby oryginalne HD681 EVO, mimo niepasowania mi czysto subiektywnie, grały aż tak źle, więc albo konstrukcyjnie Superlux coś w nich zmienił (na gorsze), albo po prostu zastosowane w tym modelu rozwiązania pogorszyły manierę ich grania… albo po prostu HMD660 grają mi o niebo lepiej.

Podsumowanie

Zalety:
+ metalowe widełki kopuł oraz taśmy stalowe w pałąku wzmacniające konstrukcję w newralgicznych miejscach
+ gwintowany wtyk jack
+ dobra izolacja od otoczenia
+ w pełni wyginany mikrofon dynamiczny
+ muzykalne i pełne brzmienie
+ dobre strojenie całościowe
+ duże możliwości modyfikacyjne
+ szeroka dostępność pasujących materiałów eksploatacyjnych
+ dobra cena

Wady:
– tandetne materiały użyte do budowy słuchawek
– tandetny materiał nausznic i opaski
– przeciętna pojemność na uszy i wyczuwalny nacisk bez rozginania słuchawek
– irytujący spiralny kabel
– z czystej formalności: brak pilota na kablu
– mała scena muzyczna

Subiektywnym zdaniem
Słuchawki (zresztą tak samo, jak HD330 swego czasu), zrobiły na mnie mimo tandetnych materiałów i niskiej ceny całkiem dobre wrażenie. W zasadzie mamy tu „HD660 z mikrofonem”, także odkrycia Ameryki nie było. Nie zmienia to jednak faktu, że słuchawki są naprawdę ciekawe, mimo bycia bezczelnym wręcz kserem konstrukcji Beyerdynamica. To muzykalnie i ciepło strojone słuchawki z mocnym naciskiem na muzykalność i choć scena jest w nich relatywnie mała, słuchanie muzyki z HMD660 jest bardzo przyjemne. Lubują się w źródłach o konkretnym sposobie grania i świetną synergię mogą osiągnąć już z podstawowymi kartami dźwiękowymi z wbudowanym wzmacniaczem słuchawkowym. A ponieważ „w zestawie” mają całkiem dobry mikrofon, są ostatecznie dosyć uniwersalnym zestawem słuchawkowym na każdą kieszeń.